Աշխունջ Պողոսյան

ԱՇԽՈՒՆՋ ԱՄԻՐԽԱՆԻ ՊՈՂՈՍՅԱՆ պատմաբան, մշակութաբան,թանգարանագետ Մշակութային արժեքների փորձագիտական կենտրոն Հասցեն՝Երևան, Կոմիտասի փ.,51, [email protected] ԾՆՎԵԼ Է՝ 25 փետրվարի, 1949, Արցախ, գ. Ճարտար ԿԱՐԳԱՎԻՃԱԿԸ՝ Ամուսնացած, երեք երեխա ԿՐԹՈՒԹՅՈՒՆԸ. 1956-1966 Ճարտարի միջնակարգ դպրոց 1967-1972 Երևանի պետական համալսարան, պատմության ֆակուլտետ, հնագի-տու¬¬թյան բաժին, ազգագրության ցիկլ 1980-1984 Երևանի պետական համալսարանի ազգագրության ամբիոնի արտադրու-թյունից չկտրված ասպիրանտուրա, ազգագրություն, մշակու¬թաբա¬նություն 2003.17.06 «Հայոց գորգագործական մշակույթը» թեկնածուական ատենախոսության պաշտպանություն 2019․ 25․ 04 Ստացել եմ պատմական գիտությունների դոցենտի կոչում ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ՀԵՏԱՔՐՔՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԲՆԱԳԱՎԱՌՆԵՐԸ Հայ ավանդական մշակույթ՝ գորգագործական մշակույթ, կիրառական -գեղազարդման արվեստ, ժողովրդական հավատալիքներ, զարդանախշի ու գույնի սիմվոլիկա: Թանգարանագիտություն՝ գիտա-հավաքչական և գիտա-ցուցադրական աշխա-տանքներ, թանգարանային արժեքի ուսումնասիրման հիմունքներ, դասախոսական աշխատանք: Գորգի, կարպետի, ասեղնագործության ու ժանյակի, գեղարվեստական մետաղի, տարազի, զենք և զինվորական հանդերձանքի փորձագետ: Հայ ժողովրդի պատմություն՝ Հայաստանի պատմական ժողովրդագրություն, Հայ գաղթօջախների պատմություն, ազգային ազատագրական շարժումների պատմություն` 19-րդ դ. վերջից մինչև մեր ժամանակները, թանգարանագիտություն, գորգագիտություն: ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆԸ 1972-1978 Գիտաշխատող, Հայաստանի պատմության պետական թանգարան, ազգագրության բաժին: 1978 Գլխավոր ֆոնդապահ, ֆոնդերի պահպանման և հաշվառման բաժնի վարիչ, Հայաստանի ազգագրության պետական թանգարան: 1979-1981 Կիրառական- գեղազարդման արվեստի բաժնի վարիչ, Հայաստանի ազգագրության պետական թանգարան 1981-1990 Գեղարվեստական գործվածքի բաժնի վարիչ, Հայաստանի ազգագրության պետական թանգարան: 1990-1996 Փոխտնօրեն՝ գիտության գծով, Հայաստանի ազգագրության պետական թանգարան: 1996- 2005 Գեղարվեստական գործվածքի բաժնի վարիչ, Հայաստանի ազգագրության պետական թանգարան: 1986-1991 Մասնագետ՝ խորհրդատու, Հնաոճ գորգերի ընդունման խանութ-սրահ: 1992-1994 Հրավիրյալ դասախոս, Երևանի պետական համալսարան, ազգագրության ամբիոն, «Թանգարանագիտություն»: 1993-1995 Գորգի փորձագետ, Հայաստանի առևտրի պալատ «Հայէքսպերտիզա» դուստր ձեռնարկություն: 1995-1997 Մշակութային արժեքների գնահատման փորձագիտական հանձնաժողովի նախագահ, ՀՀ մշակութային արժեքների պահպանության վարչություն: 1995 - 2005 Մշակութային արժեքների արտահանման և ներմուծման պետական խորհրդի անդամ 1997- 2005 Գլխավոր մասնագետ, գիտատեղեկատվական և համահավաքի բաժին, Մշակութային արժեքների պահպանության գործակալություն: 1998- 2005 «Սարդարապատի հերոսամարտը» դիորամայի հեղինակային խմբի անդամ: 2000- 2003 Հրավիրյալ դասախոս, Երևանի պետական համալսարան, ազգագրության ամբիոն, «Ազգագրական թանգարանագիտություն»: 2004 Հայոց մշակույթի հեռանկարային զարգացման Եվրոխորհրդին ներկայացված ազգային զեկույցի «Ժողովրդական մշակույթ» բաժնի հեղինակ: 05.10.2005- 08.09.2008 «Մշակութային արժեքների փորձագիտական կենտրոն» պետական ոչ առևտրային կազմակերպության փոխտնօրեն: 08.09.2008 մինչ օրս` «Մշակութային արժեքների փորձագիտական կենտրոն» պետա¬կան ոչ առևտրային կազմակերպության փորձագետ: 2005-2013` Մշակույթի և երիտասարդության հարցերի նախարարության շարժական մշակութային արժեքների փորձաքննություն իրականացնող անձանց մասնագիտական որակավորման և լիցենզավորման հանձնաժողովի անդամ: 2007.04. հունիսից. Թանկարժեք մետաղների և թանկարժեք քարերի բնակտորների փորձագիտական հանձնաժողովի անդամ: 2008 – մինչ օրս` դասախոս, Գավառի պետական համալսարան, հումանիտար գիտությունների ֆակուլտետ, պատմության ամբիոնի մագիստրատուրա` «Հայաստանի պատմական ժողովրդագրություն» առարկա: 2009 – մինչ օրս` դասախոս, Գավառի պետական համալսարան, հումանիտար գիտությունների ֆակուլտետ, պատմության ամբիոն «Արևմտյան Եվրոպայի միջին դարերի պատմություն», «Արևմտյան Եվրոպայի նոր դարերի պատմություն» առարկաներ: 2010 - 2011` հրավիրյալ դասախոս, USEL իրավագիտության և տնտեսագիտության համալսարանում` «Կրոնի պատմություն» առարկա: 2011-2012 ` հրավիրյալ դասախոս, USEL իրավագիտության և տնտեսագիտության հա¬մալ-սարանում` «Հայ ժողովրդի պատմություն» առարկա: 2012 - 2016` Գավառի պետական համալսարան, հեռակա ուսուցման ֆակուլ¬տետ, «Հայկական գաղթօջախները» առարկայի դասախոս: 2015 -2017` Գավառի պետական համալսարանի, Բնագիտական ֆակուլտետ, «Հայկական արվեստ և ճարտարապետություն»առարկայի դասախոս: 2017 թվականից` Գավառի պետական համալսարան, Հումանիտար մասնագիտու¬թյուն-ների ֆակուլտետ, «Հին արևելքի պատմություն» առարկայի դասախոս: 2018 թվականից` Գավառի պետական համալսարան, Հումանիտար մասնագիտու¬թյուն-ների ֆակուլտետ, «Հին Հունաստանի և Հռոմի պատմություն» առարկայի դասախոս: 2018 թվականից` Գավառի պետական համալսարան, Հումանիտար մասնագիտու¬թյուն-ների ֆակուլտետ, «Թանգարանագիտություն և արխիվագիտություն» առարկայի դասախոս: 2017 թվականից` Գավառի պետական համալսարան, Հումանիտար մասնագիտու¬թյուն-ների ֆակուլտետ, «Հնագիտության հիմունքներ և Հայաստանի հնագի¬տություն» առարկայի դասախոս: 2023 թվականի օգոսստոսից՝ Հայաստանի ժողովրդական արվեստի թանգարան, ավագ գիտաշխատող։ 2024 թվականի ապրիլից՝ Հայոց ազգագրության թանգարան, ավագ գիտաշխատող։ 2024 թ․ օգոստոս՝ ազատված եմ Գավառի համալսարանի աշխատանքից՝ իմ դիմումի համաձայն․ ԹԱՆԳԱՐԱՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆ 1978-1990` Հայաստանի ազգագրության պետական թան¬գա¬րա¬նին կից կիրառական - գեղազարդման արվեստի ու գեղարվեստական գործվածքի հասարակական համալ-սարանի պատասխանատու: 1978-1990` Հայոց գեղարվեստական գործվածքին ու կիրառական գեղազարդ¬ման ար-վես¬տին նվիրված դասախոսություններ Հայաստանի ազգագրության պետական թանգարանի գիտական սեմինարներում: 1978-1990 Հայաստանի ազգագրության պետական թանգարանի ցուցասրահներում և նախկին Միության մի շարք քաղաքներում (Սանկտ-Պետերբուրգ, Դնեպրոպետրովսկ, Ուստ-Կամենոգորսկ) հայոց կիրառական և գեղազարդման արվեստի առարկաների բազմաթիվ ցուցահադեսների կազմակերպման մասնակից: 2000 թ. «Սարդարապատի հերոսամարտը» տրամապատկերի /դիորամայի/ մեկնակետի և սցենարի հեղինակ: 2000 թ. «Մայիսյան հերոսամարտերը և անկախ Հայաստանի ծնունդը» ցուցադրու-թյան պլանի համահեղինակ: 2000 թ. «Թուրքական զորքերի մարտական գործողությունները կովկասյան ճակատում, 1918 թ., փետրվար ապրիլ», քարտեզի սցենար առաջադրանքի հեղինակ: 2003-2004 թթ. Հայաստանի ժողովրդական արվեստի պետական թանգարանի գորգերի հավաքածուի քարտերի կազմում /150 քարտ/: 2008 թ. «Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի» Գանձատան և Հին Վեհարանի գորգերի հավաքածուի գիտական քարտերի կազմում /ութսունվեց քարտ/: 2012 թ. «Հայկական գորգերի վիրտուալ թանգարանի» գործընթացը ապահովող աշխատախմբի՚ անդամ: 2013 թ․ «Շուշիի գորգի թանգարան-ցուցասրահի» կազմակերպում-խորհրդական։ 2016-2017 «Դիլիջանի երկրագիտական թանգարանի գորգերի հավաքածու» գորգերի ու կարպետների գիտական քարտերի կազմում, կատալոգի հրատարակում՝ 2018 թ․։ 2017 թ․ «Փառեն Սրբազան» հավաքածուի փորձագիտական եզրակացությունների ու գիտական անձնագրերի կազմում։ 2018-2019 Արցախի պատմաերկրագիտական թանգարանի արծաթյա առարկաների գիտական անձնագրերի կազմում, կատալոգի հրատարակում՝ 2020 թ․։ ԱԿԱԴԵՄԻԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆ 1978-2005. Գիտական խորհրդի անդամ, Հայաստանի ազգագրության պետական թանգարան 2002 թ. մինչ օրս` Գիտական խորհրդի անդամ, Հայաստանի ժողովրդական արվեստի պետական թանգարան: 2006 թ. մինչ օրս` Գիտա մեթոդականկան խորհրդի անդամ, «Մշակութային արժեքների փորձագիտական կենտրոն» պետական ոչ առևտրային կենտրոն 2003- 2004 «Գյուղական աղքատության վերացման նպատակով ավանդական արհեստների զարգացման» ծրագրի խորհրդատու: 2011 -2016` Ավետ Տերտերյանի անվան մշակույթի կենտրոնի գեղարվես¬տա¬կան խորհրդի անդամ: 2018- Գավառի պետական համալսարանի գիտական խորհրդի անդամ 2011․ 18-19 նոյեմբեր- «Հայոց գորգագործական մշակույթը» հանրապետական առաջին գիտաժողովի կազմակերպում Հովհ․Շարամբեյանի անվ․ ժողովրդական ստեղծագործություն կենտրոնում, աշխատանքային խմբի ղեկավար։ 2013․ 20-22-ը նոյեմբեր- «Հայոց գորգագործական մշակույթը» «Armenian Knot: Traditions of Carpet Weaving Art».միջազգային գիտա¬ժողովի կազմակերպում, Կազմկոմիտեի անդամ, աշխատանքային խմբի ղեկավար։ 2016․ 25-ը նոյեմբեր- «Հայոց գորգագործական մշակույթը» հանրապետական երկրորդ գիտաժողովի կազմակերպում Հովհ․Շարամբեյանի անվ․ ժողովրդական ստեղծագործություն կենտրոնում, աշխատանքային խմբի ղեկավար։ 2004-մինչ օրս՝ «Մշակութային արժեքների փորձաքննությունների հիմունքները» դասընթացի համակարգող-ղեկավար, Մշակութային արժեքների փորձագիտական կենտրոն։ 2021 –հոկտեմբեր-նոյեմբեր՝ «Հայոց գորգագործական մշակույթը» 12 դասախոսությունից բաղկացած դասընթացի հեղինակ, Մշակութային արժեքների փորձագիտական կենտրոն։ 2004-մինչ օրս՝ համատեղության կարգով ավագ գիտաշխատող՝ Հայոց ազգագրության թանգարան, նյութական մշակույթի բաժին։ ԳԻՏԱՀԵՏԱԶՈՏԱԿԱՆ ՇՆՈՐՀՆԵՐ 1992-1993 «Գորգագործությունը միջնադարյան Հայաստանում և դրա զարգացման արդի հեռանկարները» գիտահետազոտական թեմայի ղեկավար: /Աշխատանքներ ընդհատվել են ֆինանսավորման բացակայության պատճառով/: Փորձագիտական գործունեություն՝ Ոլորտները՝ 1. Գործվածք 2. Հանդերձանք /տարազ/ 3. Ասեղնագործություն, ժանյակ 4. Գեղարվեստական մետաղ 5. Զենք, զինվորական հանդերձանք 6. Տնայնագործություն և արհեստագործություն 7. Ավանդական տեխնիկական միջոցներ և կենցաղային սարքեր 8. Տպագիր ժառանգություն։ 9. Ձեռագիր ժառանգություն։ Հավատարմագրման հավաստագիր՝ թիվ 9 /տրված է 22․ հոկտեմբերի, 2014 թ․, ՀՀ Մշակույթի նախարար Հ․Պողոսյանի հրաման 725-Ա/։ ՀՐԱՏԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԳՐՔԵՐ 1. Armenishes Kunsthandwerk, Voralberger Landesmuseum, Bregenz, 8 mai-10 juni 1984, Leihgabe des Staatlihcen Ethnographischen Museums der Armenishcen SSR, Voralberger Landesmuseum, Bregenz, 1984. 2. Carpets.- Armenian Folk Art, Culture and Identitu /co- authors:Edited bu Levon Abraha-mijan and Nensi Sweezi, Bloomington and Indianapolis, 2001, էջ 150-165: 3. Հայաստանի ազգագրության պետական թանգարանի մեզարների և ջեջիմների հավաքածուն, կատալոգ, Եր., 1989, 44 էջ, (14 սև և սպիտակ լուսանկարներ): 4. Ковроделие.- «Армяне» серия «Народы и культуры», издательство “Наука”, М., 2012,стр.198-204: 5. Հայոց տնայնագործություն և արհեստներ /բնութագրական տեղեկատու/, հեղի-նակային կոլեկտիվ /Ա.Պողոսյան, Ա.Խաչատրյան, Ա.Հովհաննիսյան/ , Եր., 2002: 6. Հայոց գորգագործական մշակույթը /պատմազգագրական ուսումնասիրություն/, ատե¬նա¬խոսոության ավտոռեֆերատ, Եր․, 2003։ 7. Poghosyan Ashkhunj, On origin of «Pazuruk» rug, Er., 2013 /Armenian and inglish/, 20+17 pg։ 8. Rug weaving Culture of Artsakh, Historico-Ethnographic illustrated study,«Scholars’ Press», Saarbrücken, Germany, 2015 /172 էջ,136 լուսանկար /: 9. Ashkhunj Poghosyan, «Պատմամշակութային արգելոց-թանգարանների և պատմական միջավայրի պահպանության ծառայություն» ՊՈԱԿ-ի գորգերի և կարպետների հավաքածուն, կատալոգ, Եր., 2018, 164, էջ /Service for the protection of historical environment und cultural museum reservations NCSO’s of carpets and rugs collection, Erevan, 2018: 10. Rug weaving Culture of Artsakh, Historico-Ethnographic illustrated study,«Scholars’ Press», Saarbrücken, Germany, 2015 122 էջ։ 11. Ա․ Պողոսյան, Մ․Բալայան, Արցախի պատմաերկրագիտական թանգարանի արծաթյա զարդերի հավաքածուն, կատալոգ, Եր․,«Զանգակ» հրատարակչություն, 1920։ 12. Կ․Փահլեվանյան, Ա․Պողոսյան, Ս․Պողոսյան, Հայոց ազգագրության թանգարանի վիշապագորգերը․ «Մասյացոտն»,Երևան, 2023։ 13. Ashkhunj Poghosyan, Armenian rugs and Carpets, Volk Arts Museums collection, Yerevan, 2023. ԽՄԲԱԳՐԵԼ ԵՄ՝ 1. Բալայան Մ., Արցախի պետական պատմաերկրագիտական թանգարանի գործվածքի հավաքածուն,Երևան, 2012։ 2. «Հայոց գորգագործական մշակույթը» հանրապետական առաջին գիտաժողովի նյութերի ժողովածու, Եր., 2011, /խմբագրներ՝ Ա․Պողոսյան, Կ․Բազեյան/։ 3. «Armenian Knot: Traditions of Carpet Weaving Art.Proceedings of the international Conference/Yerevan, 20-22 November, 2013/, papers, Yrevan, History museum of Armenia, 2016: 4. «Հայոց գորգագոր¬ծական մշակույթը» հանրապետական երկրորդ գիտաժողովի նյութերի ժողովածու, Եր., 2016։ 5. Ս․Պողոսյան, «Մոռացված ավանդույթներ` թաղիքագործության, ժանեկագործության և կարպետագործության արհեստագործական հմտությունների և տեսական գիտելիքների ուսուցում», ուսումնա-մեթոդական ձեռնարկ, Եր․, 2020 թ․/խմբագրներ՝ Ա․Պողոսյան, Կ․Բազեյան/։ ԳԻՏԱԺՈՂՈՎՆԵՐ 1. «Հայոց գորգագործական մշակույթը» հանրապետական առաջին գիտաժողով, Եր., 2011, համակարգող, աշխատանքային խմբի ղեկավար։ 2. «Armenian Knot: Traditions of Carpet Weaving Art.Proceedings of the international Conference/Yerevan, 20-22 November, 2013/, Կազմ․ կոմիտեի անդամ, աշխատանքային խմբի ղեկավար։ 3. Հայոց գորգագոր¬ծական մշակույթը» հանրապետական երկրորդ գիտաժողով, Եր., 2016։ 4. «Վիշապը հեքիաթի և իրականության սահմանին», միջազգային գիտաժողով, Երևան, ՀՀ ԳԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ, 2018 թ․ 5. «Սոթքը դարերի հոլովույթում» միջազգային գիտաժողով, Երևան, ՀՀ ԳԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ, 2021 թ․: 6. Գավառի պետական համալսարանի կազմակերպած գիտաժողովներին՝ 2008-2021 թթ։ 7. «Հայկական մշակույթի ինքնության հիմնահարցերը», Հայյոց ազգագրության թանգարանի հիմնադրման 45-ամյակի առթիվ, 2023 թ․, սեպտեմբեր։ 8. Գավառի պետական համալսարանի կազմակերպած գիտաժողովներին՝ 2024 թ։ 9. «Պատմամշակութային ժառանգության հիմնախնդիրները հետխորհրդային շրջանում» թեմայով միջազգային գիտաժողով։ ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիա և «Գեղարդ» գիտավերլուծական հիմնադրամ, 2024 թ․ օգոստոսի 29-30-ը։ ՔԱՐՏԵԶՆԵՐ 1. Հայոց գորգերի ու կարպետների տիպերն ու տարածման արեալները, 1989 թ. /քարտեզագիր՝ Համլետ Սարգսյան/: 2. Հայոց գորգագործական մշակույթը 19-րդ դ. վերջին և 20-րդ դ. սկզբին.- Հայաստանի ազգային ատլաս, երկրորդ հատոր, էջ 171-172, Եր., 2008: 3. Արհեստներն ու տնայնագործությունը Հայաստանում,19-րդ դ. վերջ- 20-րդ դ. սկ.- Հայոց ազգային մշակույթի ատլաս, երկրորդ հատոր, էջ 170, Եր., 2009 /համահեղինակ՝ Ա. Խաչատրյան/: 4. Արցախի գորգագործական մշակույթը 19-րդ դ. վերջին և 20-րդ դ. սկզբին.- Լեռնային Ղարաբաղի հանրապետության ատլաս, Եր., 2009, էջ 86: ՀՈԴՎԱԾՆԵՐ 1. Հայկական սկուտեղի զարդարվեստը /ըստ Պատմության պետական թանգարանում պահվող հավաքածուի/.- Սովետական Հայաստան, 5, 1978, էջ 38: 2. Ջրի և պտղաբերության պաշտամունքի արտացոլման մի քանի արտահայտություններ հայկական զարդարվեստում / ըստ ՀՊՊԹ ազգագրության բաժնի նյութերի/, «Աշխատություններ Հայաստանի պատմության պետական թանգարանի», Եր.,1981, էջ 72-82: 3. Զինագործությունըը ուշ միջնադարյան Հայաստանում.- Գիտություն և տեխնիկա, 1978, թիվ 7, էջ 11-14: 4. Հայաստանի ազգագրության պետական թանգարանի գորգերի հավաքածուն.- Գիտություն և տեխնիկա, 1980, թիվ 4, էջ 16-20: 5. Հայկական գորգի թանգարան Էջմիածին քաղաքում.- Գիտություն և տեխնիկա, 1983, թիվ 7, էջ 30- 33: 6. Գորգի պահպանման ճշմարիտ մտահոգությամբ, «Կուլտուր-լուսավորական աշխա¬տանք», 1986, N 4, էջ 17-20: 7. Գորգի ծիսապաշտամունքային հարցի առթիվ, «Պատմաբանասիրական հանդես», 2000. N 1, էջ 177-185 8. Հայաստանում գորգագործության ծագման հարցի շուրջ.- «Պատմաբանասիրական հանդես», 2001, N2 , էջ 236-250: 9. Традиции и перспективы ковроткачества в Армении.- Сб. статей «Изучение, охрана, популяризация памятников традиционной народной культуры», Киев, 1999, стр. 74-82. 10. Վիշապագորգերի ծագումնաբանութեան ու տարածման արէալների հարցի շուրջ.- «Հանդես ամսօրեայ, հայագիտական ուսումնաթերթ», Վիեննա-Երևան, 2004, թիվ 1-12, էջ 367- 415: 11. Վերստին վիշապագորգերի մասին.- «Նոր ազգագրական հանդես», Ա, Գիտական աշխատություննր, Եր., 2005, էջ 106-119: 12. Հայաստանի ազգագրության պետական թանգարանի քսանամյա գործունեությունը.- «Նոր ազգագրական հանդես», Ա, Գիտական աշխատություններ, Եր., 2005, էջ 89-94 / հա¬մա¬հեղինակ` Ա. Հովհաննիսյան/: 13. Մշակութային արժեքների և մշակութային նշանակության առարկաների արվես-տաբանական և մշակութաբանական փորձաքննության անցկացման հիմնա¬հարցեր.- «Փոր¬ձա¬քննությունների արդի վիճակը Հայաստանում», Եր, 2005, էջ 52- 58 /համահե-ղինակ` Շ. Ասոյան/: 14. Մշակութային արժեքների փորձաքննության զարգացման հիմնախնդիրների մա-սին.- «Իրավական փաստաթղթերի և հոդվածների ժողովածու», Եր, 2005, էջ 51-59 /համա-հեղինակ` Շ. Ասոյան/: 15. Ձեռագործ գորգերի գիտական փորձաքննություն կատարելու հիմնահարցերի մասին.- «Իրավական փաստաթղթերի և հոդվածների ժողովածու», Եր, 2005, էջ 60-66: 16. Հայոց գորգերի «տապաստա» կոչված տեսակի մասին.- «Հանդես ամսօրեայ», հայա¬գիտական ուսումնաթերթ, Վիեննա- Երևան, 2007, թիվ 1-12, էջ 429- 439: 17. «Պազիրիկ» գորգի ծագումնաբանության մասին.- «Էջմիածին», նոյեմբեր-դեկտեմ-բեր, 2008, ԺԲ, էջ 63-79: 18. Շարժական մշակութային արժեքների գնահատման չափորոշիչների մասին, «Աշ¬խա¬տություններ Գավառի պետական համալսարանի», Եր., 2009, էջ 177-183: 19. Արցախյան գորգագործական մշակույթի ավանդույթների տարածման արեալների մասին.- Միջազգային գիտաժողովի նյութեր, պրակ 1, Ստեփանակերտ, 2009, էջ 256-259: 20. «Լոռի-Փամբակ» ենթախմբի գորգերի մասին.- «Գիտական հոդվածների ժողո-վածու», Գավառի պետական համալսարան, 12, Եր., 2010, էջ 139-145: 21. «Խնձորեսկ» խմբի մի տիպի գորգերի ծագման ու արեալային տարածման հարցի շուրջ.- Հայ ժողովրդական մշակույթ XV, (Ավանդականը և արդիականը հայոց մշակույթում), Եր., 2010, էջ 400- 406: 22. Գեղարքունիքի գորգագործական մշակույթի ավանդույթների մասին.- «Գիտական հոդվածների ժողովածու»,Գավառի պետական համալսարան, /համահեղինակ` Տ. Մկրտչյան/, 13, Եր., 2011, էջ 187-195: 23. Դերսիմի հայոց գորգագործական մշակույթի ուսումնասիրման հիմնա¬խնդիրների ու տարածաշրջանի պատմական ժողովրդագրության առանձնահատկություների մասին /պատ¬մ¬ազ¬գագրական ակնարկ/.- «Գիտական հոդվածների ժողովածու», Գավառի պետական համալսա¬րան, 13, Եր., 2011, էջ 179-187։ 24. «Ջրաբերդ» խմբի գորգերի ծագումնաբանական ու տիպաբանման հարցերի մասին.- «Էջմիածին», նոյեմբեր-դեկտեմբեր, 2011, Բ, էջ 38-49: 25. Հարթակարով ասեղնագործական մշակույթի ավանդույթների մասին.- «Էջմիածին», նոյեմբեր-դեկտեմբեր, 2011, Է, էջ 53-60: 26. Հայոց գորգի պահպանման, ցուցադրման և ուսումնասիրման հիմնահարցերի մա¬սին.- «Ազգային Գաղափար», 2011, թիվ 7, հուլիս, էջ 36 – 42 /հայերեն և ռուսերեն/: 27. Հայաստանի հանրապետության մարզերում ավանդական մշակույթի զարգացման ու ժողովրդագրական պատկերի բարելավման հիմնախնդրների մասին.- «Ազգային Գա¬ղա¬¬փար», 2011, թիվ 13, էջ 36 – 41 /հայերեն և ռուսերեն/: 28. Հայոց գորգի պահպանման, ցուցադրման և ուսումնասիրման ու գորգագործական մշակույթի զարգացման հիմնահարցերի մասին.-«Հայոց գորգագործական մշակույթը» հանրապետական առաջին գիտաժողովի նյութերի ժողովածու, Եր., 2011, էջ 69-74: 29. Հայաստանի Ժողովրդական արվեստի թանգարանի գորգերի հավաքածուն.- «Հայոց գորգագործական մշակույթը» հանրապետական առաջին գիտաժողովի նյութերի ժողովածու» Եր., 2011, էջ 61-68: 30. Դերսիմի հայոց գորգագործական մշակույթի մասին /պատմազգագրական ակնարկ/.- «Էջմիածին», 2012, Ա, էջ 51-70: 31. Արցախյան գորգագործական ավանդույթները հյուսիս- արևելյան Այսրկովկասի գորգործական կենտրոններում.- «Գիտական հոդվածների ժողովածու», Գավառի պետական համալսարան, 14, Եր., 2012, էջ 240-250: 32. Գորգագործությունը Փոքր Ասիայում (XIX դ. երկ. կես, XX դ. առ. քառորդ ).- Հայ ժո¬ղովրդա¬կան մշակույթ XVI, Ավանդականը և արդիականը հայոց մշակույթում, Դերենիկ Վարդում¬յանի ծնն¬դ¬յան 90-ամյակին նվիրված գիտաժողովի նյութերի ժողավածու, Եր., ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, 2014, էջ 102- 110: 33. Ashkhunj Poghosyan, On the Origin Anatolian Rugs, /Անատոլիական գորգերի ծագումնաբանության հարցի շուրջ/ .- «Armenian Knot: Traditions of Carpet Weaving Art. Proceedings of the international Conference/Yerevan, 20-22 November, 2013/, papers, Yrevan, History museum of Armenia, 2016, էջ 258-270: 34. Ashkhunj Poghosyan, Reverend Father Asoghik Karapetian, The Rug Collection of the Holy See Museums /Մայր Աթոռի թանգարաններում պահվող գորգերի հավաքածուն/ «Arme¬ni¬an Knot: Traditions of Carpet Weaving Art.Proceedings of the international Confe¬ren-ce/Yerevan, 20-22 November, 2013/, papers, Yrevan, History museum of Armenia, 2016, էջ 278-296 35. Ashkhunj Poghosyan, Tatev Muradyan, Traditions of Armenian Rug Weaving Culture in Northeastern Transcaucasus Հայոց գորգագործական մշակույթի ավանդույթները հյուսիս-արևելյան Այսրկով¬կասում.-«Armenian Knot: Traditions of Carpet Weaving Art.Proceedings of the international Conference/Yerevan, 20-22 November, 2013/, papers, Yrevan, History museum of Armenia, 2016, էջ էջ 308-315 /համահեղինակ` Տ. Մուրադյան/: 36. Մայր Աթոռի գորգերի հավաքածուների նոր համալրումների մասին /2008-2014 թթ/.- «Էջմիածին» կրոնագիտատական-հայագիտական հանդես, 2014, Ը, էջ 127-137: 37. Շուշին՝ գորգագործական մշակույթի կենտրոն(ԺԹ դարի վերջ-Ի դարի առաջին քառորդ).- «Էջմիածին» կրոնագիտատական-հայագիտական հանդես, 2014, Բ, էջ 42-50: 38. Վասպուրականի հարավ -արևելյան գավառների հայոց գորգագործական մշա-կույթի մասին.- Բանբեր հայագիտության, 2014, թիվ 2-3, էջ 98-126: 39. Վասպուրականի հարավ-արևելյան գավառների պատմական ժողովրդագրության առանձնահատկություններն ու դրա արտահայտությունները տարածաշրջանի գոր¬գա¬¬-գործական մշակույթի նկարագրում /XIX դ. երկ. կես - XX դ. սկիզբ/.- «Գիտական հոդ-վածների ժողովածու», Գավառի պետական համալսարան, 1, Եր., 2014, էջ 256-270: 40. Կովկասյան ու փոքրասիական գորգագործական կենտրոնների փոխառնչություն-ների մասին. – «Գիտական հոդ¬վածների ժողովածու», Գավառի պետական համալ¬սարան, 1, Եր., 2014, էջ 270-282: 41. Նախիջևանի ժողովրդագրական նկարագրի զարգացումների և տա¬րածաշրջանի գոր¬գագործական մշակույթի ուսումնասիրման առանձ¬նահատ¬կությունների մա¬սին.- «Գիտա¬կան հոդ¬վածների ժողո¬վածու», Գավառի պետական համալսարան, 2015, 2, էջ 176-184: 42. Արցախյան գորգագործական ավանդույթների արեալային տարածման ու Կովկասի հարավարևելյան գորգագործական կենտրոնների փոխառնչությունների մասին.- Բանբեր հայագիտության, 2015, թիվ 3, էջ 78-114: 43. Վասպուրականի գորգագործական մշակույթի ուսումնասիրման առանձնա-հատ¬կությունների մասին. - «Էջմիածին» կրոնագիտատական-հայագիտական հանդես, 2016, էջ 107-124 : 44. «Եռախորան» գորգի թվագրման հարցի շուրջ.- «Գիտական հոդ¬վածների ժողո-վածու», Գավառի պետական համալսարան, 2016, 3, էջ 154-166: 45. Կովկասյան գորգերի հետազոտման սկզբունքների խնդրի շուրջ.- «Հայոց գորգագոր¬ծական մշակույթը» հանրապետական երկրորդ գիտաժողովի նյութերի ժողովածու, Եր., 2016, էջ 66-84: 46. «Եռախորան» գորգի ծագումնաբանության հարցի շուրջ. - «Էջմիածին» կրոնագիտատական-հայագիտական հանդես, 2017, էջ 80-96: 47. Հայկական գորգերի «Գուհար» ենթախմբի տիպերն ու դրանց տարածման արեալները.- «Գիտական հոդ¬վածների ժողո¬վածու», Գավառի պետական համալսարան, 2017, 4, էջ 125-134: 48. Հայոց գորգի պահպանման, ցուցադրման և ուսումնասիրման թանգարան-գիտահետազոտական կենտրոն ստեղծելու մասին,- Հանրապետական գիտական նստաշրջանի նյութերի ընտրանի, նվիրված անվանի պատմաբան-թանգարանագետ Լավրենտի Բարսեղյանի ծննդյան 80-ամյակին, 27 դեկտեմբեր, 2017 թ․, Եր․, 2018, էջ 71-78։ 49. «Ջրաբերդ» խմբին պատկանող գորգերի ծագումնաբանական ու տիպաբանական հարցերի մասին.- «Գիտա¬կան հոդ¬վածների ժողո¬վածու», Գավառի պետական համալ¬սարան, 2018, 4, էջ 226-243: 50. Դասական վիշապագորգերի ծագումնաբանության ու տիպաբանման հար¬ցերի մասին․-Վիշապը հեքիաթի և իրականության սահմանին, հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի հրատարակչությություն, Երևան, 2019, էջ 304-324։ 51. Արցախյան ծագումով երկու գորգերի մասին,- Համազգային․ Արցախի մշակութային-գրական տարեգիրք, «Տիգրան մեծ» հրատարակչություն, Երևան-Ստեփանակերտ, 2019, էջ 19-27։ 52. On the Origin of Anatolian Rugs․- LIVING HERITAGE, Regional Centre for the Safeguarding of Intangible Cultural Heritage in South-Eastern Europe under the Auspices of UNESCO, Sofia, 2019, էջ 19-29։ 53. Չարեքա անապատում 1731 թվականին գործված գորգի պատմամշակութային նշանակության մասին.- «Գիտա¬կան հոդ¬վածների ժողո¬վածու», Գավառի պետական համալ¬սարան, 7․, 2019թ․, էջ 132-147։ 54. Կոգովիտի ժողովրդագրական նկարագրի և տա¬րածաշրջանի գոր¬գագործական մշակույթի ավանդույթների բացահայտման սկզբունքների մա¬սին.- «Գիտա¬կան հոդ-վածների ժողո¬վածու», Գավառի պետական համալսարան, 2020, 8, էջ 99-112: 55. Ապրանքային գորգագործության ծագումնաբանական առանձնա¬հատկություն-ները Փոքր Ասիայի գորգագործական կենտրոններում։ (XIX դ. վերջին քառորդ -XX դ. առ. քառորդ).- «Գիտա¬կան հոդ¬վածների ժողո¬վածու», Գավառի պետական համալ¬սարան, 10․, 2021թ․, էջ 93-106-106։ 56. Գեղարքունիքի ժողովրդագրական նկարագիրը 19-րդ դ․ երկ․ կեսին․- Արցախի պետական համալսարան, Գիտական ընթերցումներ /հոդվածների ժողովածու/, Ստեփանակերտ, 2021, էջ էջ 303-310 /համահեղինակությամբ Գոհար Պետրոսյանի /։ 57. Գեղարքունիքի գորգագործական մշակույթը 19-20-րդ դարերում /հա-մահեղինակությամբ Մարգարյան Ջուլիետայի/,).- «Գիտա¬կան հոդ¬վածների ժողո-վածու», Գավառի պետական համալ¬սարան, 10․, 2021թ․, էջ 106-123։։ 58. Գավառի երկրագիտական թանգարանի գորգերի հավաքածուն․- Շիրակի Մ․Նալբանդյանի անվան պետական համալսարան, ուսանողական գիտաժողովի 29 սեպտեմբեր-2020թ․, զեկուցումների ժողովածու, էջ 217-227 /համահեղինակությամբ Լուսինե Պողոսյանի /։ 59. Հայրավանք համալիրն ու դրա ճարտարապետական կառուցվածքը, գավառում /համահեղինակությամբ Ռեգինա Բաղդասարյանի /։ 60. Արհեստները Գեղարքունիքում 19-րդ դ․ վերջին և 20-րդ դ․ սկզբին՝ ըստ պատմազ-գագրական նյութերի /համահեղինակությամբ Լուսինե Պողոսյանի /, ՀՀ ԳԱԱ Շիրակի Հայագիտական կենտրոնի գիտական աշխատություններ, 2021, թիվ 2, էջ 220-228 ։ 61. Հարսանեական արարողությունը Նոր Բայազետի գավառում /համա-հեղինակությամբ Գոհար Պետրոսյանի /։ 62. О судьбе коллекции музея арцахских ковров г․ Шуши․ Համացանց 63. Սոթքի ժողովրդագրական նկարագրի ձևավորման հիմնական գործընթացների և տարածաշրջանի հայոց գորգագործական մշակույթի ավանդույթների մասին․- «Գիտա-կան հոդ¬վածների ժողո¬վածու», Գավառի պետական համալ¬սարան, 11․, 2021թ․, էջ 90-107։ 64. Շուշիի գորգերի թանգարանի հավաքածուն որպես հայոց գորգագործական մշակույթի ուսումնասիրման բացառիկ սկբնաղբյուր․- ).- «Գիտա¬կան հոդ¬վածների ժողո-վածու», Գավառի պետական համալ¬սարան, 12․, 2021թ․, էջ193-214 ։ 65. Գորգը հայ Առաքելական եկեղեցու արարողակարգերում,- -Էջմիածին կրոնագիտական և հայագիտական ամսագիր, 2022, Զ, էջ 63-79։ 66. Սոթքի և հարակից տարածքների գորգագործական մշակույթը․- Սոդք, հողի մշակութային հիշողությունը, Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի հրատարակչություն, Եր․, 2022, 124-125։ 67. Մայր Աթոռի գորգերի հավաքածուն,- -Էջմիածին կրոնագիտական և հայագիտական ամսագիր, 2023, Բ, էջ 67-81 ։ 68. Կոգովիտի և հարակից տարածաշրջանների գորգագործական մշակույթի մասին․-«Հուշարձան» գիտական հանդես, 1 (ԺԹ), «Հուշաձան» հրատարակչություն, Եր․, 2023, էջ 44-68։ 69. Գորգագործական մշակույթի հետազոտման գիտական սկզբունքների մասին/կովկասյան գորգեր/․- «Գիտա¬կան հոդ¬վածների ժողո¬վա¬ծու», Գավառի պետական համալ¬սարան, ՀՏԴ 904, DOI։10․56246/1829480-2033,15-17 , 15․, 2023թ․, էջ 191-217։ 70. Բուսածաղկային հորինվածքներով բնորոշվող գորգերի տիպերը Վասպուրականի գորգագործական կենտրոններում․-Նոր ազգագրական հանդես, գիտական աշխատություններ, Գ, Երևան, 2023, էջ 124-143։ 71․ Աշխունջ Պողոսյան, Լուսինե Պողոսյան՝ ‹‹Գավառի երկրագիտական թանգարանը որպես տարածաշրջանի պատմամշակութայի ժառանգության պահպանման և հանրահռչակման կենտրոն»,-հետազոտահեն կրթության արդի մարտահրավերներն ու հեռանկարները։ Գիտական հոդվածների ժողովածու․ միջազգային գիտաժողովի նյութեր, Եր․, 2024, էջ 340-350։ 72․ Ծիսապաշտամունքային դրսևորումները հայոց գորգագործական մշակույթում։Գորգի ծիսապատամունքային նշանակությունը/․- «Գիտա¬կան հոդ¬վածների ժողո¬վա¬ծու», Գավառի պետական համալ¬սարան, ՀՏԴ 904, DOI։10․56246/1829480-2033,15-17, 15․, ։ ՀԻՄՆԱԴՐՈՒՅԹՆԵՐ 1.Пережитки культа воды у армян.- Всесоюзная студенческая этнографическая конференция, Л., 1972, с. 61-62. 2․ Пережитки обрядов вызывзния дождя у амшенских армян.- Всесоюзная сессия посвяшенная итогам полевых работ этнографических исследований, Ер., 1978, с. 172. 3.Գորգագործությունը միջնադարյան Հայաստանում ըստ արաբական աղբյուրների (8-13-րդ դ.),«Ավանդականի ժառանգման հարցերը հայկական մշակույթում», երիտասարդ գիտնականների 5-րդ կոնֆերանս, Եր., 1982, էջ 24-25: 4. “Վիշապագորգերի” և “օձակարպետների” ծագումնաբանության հարցի շուրջ, ՙՀայ ժողովրդի մշակույթի հետազոտման հարցեր՚, երիտասարդ գիտնականների 6-րդ կոնֆերանս, Եր., 1984, էջ 37-39: 5. Գորգապատկերները միջնադարյան հայ մանրանկարներում, 11-13-րդ դդ.«Հան-րապետական գիտական նստաշրջան նվիրված 1982-1983թթ. ազգագրական և բա-նահյուսական դաշտային հետազոտությունների հանրագումարին», Եր.,1984, էջ 38-40: 6. Традиции средневекового орнаментального искуства ковров в современном армянском ковроткачестве.- Научно-практическая многостороняя конференция «Музей и этногра-фические проблемы современности», III секция, 15-18 мая 1984 г, Ленинград, стр. 34-36. 7. Գորգագործությունը միջնադարյան Հայաստանի տնտեսական կյանքում / 8-13-րդ դ.դ., «Հայաստանի բնակչության տնտեսական կենցաղի և նյութական մշակույթի պրոբլեմների ուսումնասիրությունը», Եր., 1985թ., էջ 34-36: 8. «Происхождение ковров с крестообразными медальонами».- Հայաստանի մշակույթի և արվեստի պրոբլեմներին նվիրված հանրապետական գիտական 5-րդ կոնֆերանս, 1987, Եր., 1987, էջ 187-188: 9. Հայ գորգագործության և կարպետագործության տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի միջնադարյան ակունքները.-«Գիտական նստաշրջան նվիրված 1984-1985 թթ. ազգագրական և բնագիտական դաշտային աշխատանքների հանրագումարին», Եր., 1987, էջ 71-73: 10.Արցախի գորգագործության ավանդույթների արեալային տարածման հարցի շուրջ.- Գիտական նստաշրջան «Հայ ժողովրդի մշակույթի հետազոտման հարցեր, Արցախ», Եր., 1989, էջ 31-32: 11. Գորգի ծիսապաշտամունքային հարցի շուրջ.-«Շիրակի պատմամշակութային ժառանգությունը», հանրապետական երկրորդ գիտաժողով, Գյումրի, 1996, էջ 55-56: 12. Վիշապագորգերի ծագումնաբանության և տարածման արեալների հարցի շուրջ.- «Հայ ժողովրդական մշակույթ», 9-րդ հանրապետական գիտական նստաշրջան, Եր., 1997, էջ 51-52: 13. Այսպես կոչված «քոչվորական» գորգագործության մասին.- Գիտական նստաշրջան ՙՀայոց պատմության և մշակույթի հարցեր՚, Եր., 1997, էջ 33-34: 14. Գորգի ծիսապաշտամունքային նշանակության հարցի շուրջ, /գորգը իբրև սրբազնացված տարածք/.«Ավանդույթը ու նորույթը հայոց կենսապահովման մշակույ-թում»: Հիմնադրույթներ ՀԱՊԹ հիմնադրման 20-ամյակին նվիրված հոբելյանական նստաշրջանի, Եր., 1998, էջ 35- 36: 15. Առաջավոր Ասիայում գորգագործության ծագման հարցի շուրջ.- «Հայ ժողովրդական մշակույթ», Եր., 1999, էջ 64-66: 16. Հայաստանում գորգի պահպանման և ցուցադրման հարցի շուրջ.- «Հայ ժողովրդի մշակույթը», Եր., 2001, էջ 61- 62: 17. Շիրակի կարպետների տիպաբանության մասին/հայերեն, անգլերեն, ռուսերեն/ .-«Պատմամշակութային ժառանգություն և արդիականություն» միջազգային գիտաժողով, զեկուցումների դրույթներ, Գյումրի, 2013, էջ 240-243/ համահեղինակ` Տաթևիկ Մուրադյան/ 12.11․ 2021թ․ ԱՇԽՈՒՆՋ ՊՈՂՈՍՅԱՆ